U novembru 1985. u Sarajevu na Ilidži su se cijepale majice i košulje, letjele su stolice, padalo se u trans. Na jugoslovenskom folk festivalu “Ilidža 85” na pozornicu se popeo Nervozni Poštar. Neobičan bend, neobična muzička koncepcija sa još neobičnijim i intrigantnijim trijumfom. “Poštar u finalu” prvi sa 900 i nešto glasova, drugoplasirani sa skromnih 90. Pjevač originalne postave Rustem Nezirović Rule se ovim riječima sjeća tog popodneva: “Kad su nas najavili, publici ništa nije bilo jasno. Svira heavy metal gitara uvod i plješću samo mlađa raja, rokeri, pankeri, a onda izlazim ja i pjevam…”
Ovom pobjedom i odom rodnom gradu Sarajevu počinje više nego zanimljiva diskografska priča. Odrastajući na Ilidži – jugoslovenskom Nešvilu, odnosno u Sarajevu – Meki pop i rok muzike tadašnje Jugoslavije, osnivač benda dr Fadil Šabović, ljekar iz Hrasnice, praktično je rastao u “muzičkom sendviču”, pod snažnim uticajem folka s jedne, odnosno roka s druge strane. Profesori muzike u muzičkoj školi bili su mu renomirani jugoslovenski folk kompozitori Damjan Babić i Mijat Božović, koji su ujedno bili i njegovi mentori. Završivši klasičnu gimnaziju na Ilidži 1976., Fadil Šabović je paralelno pohađao muzičku školu (koju je nakon tri godine sam napustio, “ne želeći svirati tuđu muziku“), pisao folk pjesme za Hanku Paldum, Mileta Kitića i druge i svirao u vlastitoj rock grupi “Ponoćna svjetla”, koja je 1980. snimila dva singla za mladu gramofonsku produkciju “Sarajevo-disk”. Na razmeđi muzičkih svjetova, slušajući kod kuće ZZ Top, AC/DC, “Stounse”, Dilana te “Dugme”, Indexe, “Yu grupu”, Čorbu, “Valjak” i gledajući uživo izrastanje folk zvijezda u muzičkoj radionici tadašnjih hitmejkera Babića i Božovića (bukvalno je posmatrao prve korake mladih folk zvijezda Hašima Kučuka Hokija, Miroslava Ilića, Hanke Paldum, Halida Bešlića…), šta se moglo smiješati u mašti, tada već svršenom studentu medicinskog fakulteta u Sarajevu, nego…? njegovo veličanstvo “NERVOZNI POŠTAR” !!!
I doista, šta je bilo logičnije, nego sevdah uz koji se odrastalo prilagoditi nadolazećem vremenu i mlađim generacijama. Novinaru Anti Batinoviću, iz tadašnjeg uglednog zagrebačkog magazina “START”, Šabović je izjavio kako mu je definitivno bilo jasno da ima pravu ideju kada je, radeći kao ljekar u stanici hitne pomoći u Busovači, pijanom čovjeku šio ranu. Pijanac je glasno pjevao narodne pjesme dok ga je za ruku držala pjevačica iz obližnje kafane u kojoj se, u tuči, isjekao. Šabović kaže da mu je “sinulo” da je ljudima trebao žešći narodnjak od onoga kojeg su imali i ideja o Nervoznom Poštaru definitivno je sazrela.
Početkom 1985. bend počinje sa probama u sarajevskom naselju “Čengić vila”. Prvi prostor za vježbanje bio je podrum u jednom od “Vraničinih” nebodera, koji je bendu ljubazno ustupila tadašnja sarajevska rock-grupa “Rif-raf” koja je ime preuzela iz super-stripa Alan Ford. Sudbina je čudno preplela događaje jer su i članovima Nervoznog Poštara likovi iz Alan Forda bili omiljena i nezaobilazna tema, a skoro da su i sami sebe smatrali grupom sličnoj slavnoj cvjećarnici iz New Yorka. Bend dobija ime nekoliko mjeseci kasnije kada Šaboviću pada na pamet da ime sastava koji se obraća masama, mora biti povezano sa širokom “narodnom bazom”, a to bi mogla biti – pošta. Poštar – omiljeni narodni lik, uvijek veseo i nasmijan, u mašti Fadila Šabovića postaje nervozan i time počinje plijeniti pažnju na samo pominjanje imena benda, dok uz svirku dobija dodatno na značaju i autentičnosti.
Bend je prvi album Vazda gazda snimio u privatnom studiju “Vedran” na Ilidži u ljeto 1985. sa producentom Ljubomirom Vidovićem, tadašnjem članu benda “Kamen na Kamen” Nikole Borote Radovana. E.Morricone dostojanstveno otvara legendarnog “Salka Dinamitaša” u čijem nastavku Šabović priziva dječačku ljubav prema western holivudskoj produkciji, ali i opominje na batine koje je glavni junak dobijao od čitavog sela, a najviše od svog “pijanog baba” te se, još u danima rane mladosti, u bioskopskoj sali zakleo da će kad odraste postati nalik svom idolu Joe-u Dinamitašu. Iste godine na jesen, zagrebački Jugoton objavljuje njihov prvi LP i šalje ih na Ilidžanski festival, gdje Poštar debituje sa pjesmom “Sarajevo, slatki dome moj” i pobjeđuje uz euforiju koja će zahvatiti cijelu bivšu Jugoslaviju. Smiješna je i istinita priča o tome kako su učesnici festivala “regularni narodnjaci” u članovima benda Nervozni Poštar koji se tada prvi put pojavljuje, ustvari vidjeli nosače instrumenata. Niko nije vjerovao da se očigledni “masni rokeri” kane takmičiti na narodnjačkom festivalu, a još veću dilemu stvaralo je prisustvo tipičnog narodnjaka među tipičnim rokerima, odnosno pjevača Ruleta u ostatku benda. Čudnovati bend, bukvalno preko noći, postaje opšte-poznat u čitavoj državi, rušeći sve rekorde u prodaji.
Interesantna je i priča o okupljanju benda. Nakon koncipiranja ideje, Šabović je suočio ortodoksnog folkera Ruleta (upoznali su se u Domu mladih u Hrasnici gdje je Rule tezgario, a Šabovićev otac radio kao upravnik sale) i najortodoksniju hard-rock postavu u Sarajevu, na čelu sa Nikolom Mitrovićem (svirao u heavy-metal grupi Bedž!), poznatim hevi-metalcem koji je svoju gitaru, koju je sam pravio, svirao poput Bil Gibonsa. U pozadini Nidžinih teškometalnih riffova uklopljena je muskulozna ritam sekcija i milion drugih začina, koje je Šabović posuđivao sa svih strana: od zaostavštine rock i country muzike, preko kalesijskih zvukova, drumsko-mehanskog naricanja, tamburaša i još koječega. Naročito do izražaja, u njihovoj muzici dolazi nadaleko poznata veseljačka tradicija Bosne, posebno Sarajeva.
Ideja je bila da se na neobičnu i maštovitu muzičku podlogu dodaju urnebesno duhoviti tekstovi, koji bi po svojoj postmodernoj strukturi predstavljali nadgradnju novog primitivizma. Ironija i crni humor koje su mnogi prepoznali u ovim tekstovima su pozivali i na opreznost. Mnoge od tih pjesama, koje su se u periodu kada su nastajale prihvatale tek kao vrhunske zezancije, su u međuvremenu doživjele metamorfozu, a tragedija kroz koju se prošlo, pogotovo na teritoriji Bosne ih je naprosto “uozbiljila”. Fadil im je rekao da trebaju svirati njegove pjesme, svaki na svoj način, (Rule treba pjevati folk, a Nidžo svirati teški rock), ali u isto vrijeme i ne respektujući jedan drugoga. Obojica su morali s mukom suzdržati smijeh i sumnji nije bilo kraja, ali i Željini i igrači Sarajeva igrali su ponekad zajedno u reprezentaciji, mislio je Šabović, zašto ne bi i ova dva vrsna muzičara “zaigrala” zajedno u šarmantnoj reprezentaciji zvanoj “Nervozni Poštar”. Nakon dugih ubjeđivanja, bend je ipak profunkcionisao i nakon uspjeha na Ilidžanskom festivalu sumnjama više nije bilo mjesta. Ubrzo se i izoštrio pravi stil benda na njihovoj drugoj ploči Zapamti, ja sam gazda, snimljenoj u zagrebačkoj Dubravi, u studiju “Jadran film” na čelu sa producentom Rajkom Dujmićem koji je sjajno producirao legendarni hit sastava, pjesmu “Nova godina, kuca na vratima”. Pored navedene, tu su još i nezaobilazni radovi “Cirkus Kolorado” i “Mi smo drvosječe, potaman nam sve” uz aludiranje na tada popularni riff Plavog Orkestra iz aktuelne teme “Fa, fa, fašista” i Bregovićevog pokušaja buđenja posrnulog jugoslovenstva. Zanimljiva je priča da su članovi Zabranjenog Pušenja, po svjedočenju njihovog frontmena dr Neleta Karajlića u publikaciji izdatoj povodom 20 godina Poštara, redovno slušali ovaj neobični bend u kombiju kada bi išli na turneje i na taj način podgrijavali pozitivnu atmosferu do usijanja.
Pripremio: RnR Phoenix