Subkulture u Velikoj Britaniji nakon II svjetskog rata (1)

subkultura

subkulturaPojam subkulture proučavali su mnogi poznati naučnici dvadesetog vijeka, naročito sociolozi. Kao čovjek koji je taj pojam utemeljio i definisao ga navodi se Albert Koen (Albert Cohen), koji u svom djelu Delinquent Boys: The Culture of the Gang objašnjava kako, uslovljena delinkvencijom mladih ljudi iz siromašnih porodica koja nastaje usled njihovog nezadovoljstva i frustriranosti, nastaje kultura unutar kulture koja ima sopstvena pravila, norme i vrijednosti.

Pored ove, postoji i nekolicina drugih teorija o nastajanju subkultura: teorija čikaške škole, teorija delinkventne subkulture, teorija birmingemske škole… Teorija čikaške škole, čiji su najpoznatiji predstavnici Vilijam Isak Tomas (William Isaac Thomas), Robert Park (Robert Park), Ernest Bardžes (Ernest Burgess), Roderik Mekenzi (Roderick McKenzie), Luis Virt (Louis Wirth) i Kliford Šo (Clifford Shaw), opisuje delinkvenciju, jednu od karakteristika pojedinih subkultura, kao prilagođavanje pojedinca očekivanjima grupe odnosno subkulture, i navodi da modeli, odnosno uzori unutar grupe, imaju veoma veliki uticaj na mlade i tako doprinose jačanju i jedinstvu grupe. Teorija delinkventne subkulture ukazuje na direktnu vezu kompletne grupe i delinkventnog ponašanja, kao i na to da etiketiranje delinkvenata dodatno podstiče njihovo delinkventno ponašanje. Teorija birmingemske škole, čiji su najpoznatiji predstavnici Stjuart Hol (Stuart Hall), Pol Vilis (Paul Willis) i Dik Hebdidž (Dick Hebdige), objašnjava da, usled razbijanja tradicionalnih zajednica zbog ubrzane urbanizacije i industrijalizacije, mladi traže alternativu u grupama istomišljenika odnosno subkulturama. Postoji i više definicija pojma subkulture: Fil Koen (Phil Cohen) definisao je subkulturu kao „…kompromisno rešenje između dve kontradiktorne potrebe: potrebe da se stvori i izrazi nezavisnost od roditelja i potrebe da se održe roditeljske identifikacije” , dok Radomir Đorđević navodi da subkulture „predstavljaju društvene grupe koje su se delimično izdvojile iz društva i individualizovale kao podzajednice unutar šire društvene zajednice” . Ipak, većina sociologa daje prednost sledećoj definiciji kao najsažetijoj i najreprezentativnijoj: „subkultura je grupa unutar šire društvene zajednice, čije se vrijednosti i norme razlikuju od vrijednosti i normi većine”. Subkulture najčešće nastaju kao proizvod bitnih i uticajnih kulturnih i društvenih događaja (sport, muzika, religijski obredi…), a njihovi članovi dijele ista interesovanja i teže istim ciljevima. Neke od osnovnih karakteristika svake subkulture su zajednički interesi i ciljevi, starosna dob članova, samoorganizacija, specifičan naziv subkulture i njena relativna trajnost, nepropisanost uloga i način ponašanja. Albert Koen navodi četiri načela koja doprinose stvaranju subkulturnog stila, a to su: „odeća, muzika, rituali i specifičan agro jezik subkulturne grupe”. Subkulturne grupe obično nastaju iz potrebe za pripadanjem, za pronalaskom identiteta i druženjem sa istomišljenicima. Kada se govori o subkulturama, ne smije se izostaviti pojam kontrakulture: to su zapravo subkulture čije su vrijednosti, stavovi i norme radikalno suprostavljene onima koje važe u dominantnoj (mainstream) kulturi, ponašanje, način života i vrijednosti koje važe među članovima kontrakultura potpuno su neshvatljivi i neprihvatljivi široj društvenoj zajednici. Kontrakulture imaju sopstveni sistem pravila i ponašanja, i svoje vrijednosti promovišu različitim aktivnostima; one zapravo propagiraju različitost i suprostavljanje dominantnoj kulturi. Teodor Rošak (Theodor Roszak), američki sociolog i jedan od najeminentnijih stručnjaka za pitanja subkultura i kontrakultura, dao je svoje objašnjenje i definiciju kontrakulture:
„Suprostavljajući se društvu stroge racionalizacije, automatizovanog duha i objektivne svijesti, kontrakultura se javlja kao pokret za izvrtanje reda postojeće stvarnosti kao i za vraćanje prirodnosti življenja i mitu, i to sa budnom uočljivošću” .
Nastanak, karakteristike i osobenosti svake subkulture uslovljeni su mjestom i periodom u kojem subkultura nastaje, socijalnim, političkim i ekonomskim prilikama u zemlji – to potvrđuju i sljedeći primjeri: pojava rasističkih grupa u Britaniji tokom sedamdesetih godina kao odgovor na sve veći broj imigranata, bunt i nezadovoljstvo među mladima krajem sedamdesetih godina usled loše ekonomske situacije, porast patriotskih osjećanja i nacionalnog ponosa među članovima subkultura za vrijeme Foklandskog rata, prividan nestanak huliganizma u drugoj polovini osamdesetih godina usled pooštrenih zakona… Po završetku Drugog svjetskog rata u Britaniji je industrija pružila poslove mnogim mladim ljudima, kako bi zemlja što prije nadoknadila štetu i gubitke nastale tokom rata. Kako je bila znatno manje razorena ratom od kontinentalnih zemalja Evrope, Britanija je već početkom pedesetih godina uspjela da sanira posledice i osjetno popravi kvalitet života svojih građana. Mladi, koji su zarađivali pristojne sume novca radeći u fabrikama, tada su počeli taj novac trošiti na sebe i provod u slobodno vrijeme, i upravo oni stvorili su prvu subkulturnu grupu na tlu Velike Britanije – „Tedi bojse”.
Uticaj britanske subkulture najlakše se primjećuje i prepoznaje u navikama, ukusima, izboru odjeće i drugih vidljivih oznaka pripadnika. Ona je ostavila značajan trag na planu kulture i umjetnosti, prvenstveno muziku, film, književnost i modu.