22nd May

22maimortier

22maimortierscenario i režija: Koen Mortier
uloge: Sam Louwyck, Titus De Voogdt, Norman Baert…

Nova flamanska kinematografija poslednjih godina doživljava pravi procvat. U njene najveće nade prije par godina filmom „Ex Drummer” postavljen je Koen Mortier. Crnohumorna pank komedija je svojim uspjehom poklopila režisera debitanta koji je prije nje snimio svega par kratkih filmova. Nadogradnju Mortier je svakako imao i kroz produciranje još jednog solidnog evropskog ostvarenja – filma „Small Gods” iz 2008. Kada se načulo da će se opet okušati ne samo kao režiser, već i scenarista i producent, javnost je bila podijeljenja. Malobrojni su bili oni koji uspjeh filma „Ex Drummer” nijesu shvatali kao eksces i nešto što Mortier neće nikada ponoviti. „22 May” je njegov tek drugi film, ali posmatrajući ga bilo iz tehničkog, pripovjedačkog ili umjetničkog ugla, gledaoc ne stiče takav utisak. Režiser odaje sigurnost starog iskusnog majstora. Svoju storiju počinje seciranjem svakodnevne rutine čuvara tržnog centra – Sama. Mortier nas jednim dugim kadrom od nekoliko minuta provodi kroz monotoniju nebitnog života u nebitnoj suburbiji. Ipak, film počinje desetak minuta kasnije, akcijom bombaša samoubice (ne, nije u pitanju američka stereotipija). Eksplozija od svega par sekundi, koju, kao ni one o kojima slušate na redovnim vijestima, nećete ni primjetiti, ponoviće se na samom kraju filma. U međuvremenu, režiser će nam plasirati niz životnih priča žrtava ovog napada. Njih pripovijedaju duhovi stradalih koji su u potrazi za bilo kakvim smislom njihovog odlaska. Oni se obraćaju, nikom drugom do Samu. On sam raznesen između krivice i besmisla potonjih događaja, radi isto što i nesrećne žrtve. Traga za razlozima i pokušava promijeniti nepromjenljivo. Sam Lowyck (čuvar) kojega smo već imali prilike vidjeti u prvom Mortierovom filmu gdje tumači lik Ivana, ali i prošlogodišnjem belgijskom kandidatu za Oskara, filmu „Rundskop” je svedenom i odličnom glumom doprinio uspjehu ovog ostvarenja. Priča sa izlomljenim narativom, baca gledaoca od jedne do druge žrtve bez vidljivog reda, nerijetko se vraćajući na opšta mjesta, ali ga ne ispušta ni u jednom momentu. Pohvalu treba uputiti i soundtracku koji potpisuje Michael Gallagher i belgijski bend „The Bony King of Nowhere” koje upoređuju sa Fleet Foxes i solo radovima Tom Yorka. Muzičkim minimalizmom oni u nekim trenucima uspijevaju ispričati mnogo više nego što to čini Mortier sa svojom kamerom. Atmosferičnošću muzička pozadina podsjeća na neka Wendersova ostvarenja, poput recimo „Land of Plenty”. Ovo mnogo i ne čudi, s obzirom da je Mortierov rad upoređivan upravo sa ovim, njemačkog majstora, naročito periodom filmova „Wings of Desire” i „The State of Things”. I na kraju vratimo se na poslednju sekvencu razaranja. Za sve one koji nijesu obratili pažnju na poslednje vijesti i eksploziju u tržnom centru, tu je rekvijem u slow motionu. Nakon što nas je upoznao sa žrtvama, Mortier nam je dozvolio da se po drugi put susretnemo sa njihovom smrću. Ko je propustio prvu predstavu, tu je repriza sa pojašnjenjem. Za sve one koji su sumnjali da Koen Mortier može ponoviti uspjeh odličnog debija, evo nečega za razmišljanje, gledanje iznova i nadanje da će nam se uskoro javiti sa novim filmom. Već se nakon prvih uspjeha „Ex Drummera” dosta govorilo o tome da se scenarija „Haunted” autora „Fight Cluba” Chuck Palahniuka dokopao upravo Mortier, no za sada do ekranizacije nije došlo. U međuvremenu smo počašćeni filmom “22 May”. Ideja o ukrštanju Palahniuka i Mortiera zvuči svakako primamljivo i treba se nadati da ta priča tek treba da se razvije.

Saša