Istorija roka V – Dan kada je umrla muzika

boper

boperTreći februar 1959. bio je dan kada je „muzika umrla”. Srušio se lagani avion u kome su se nalazili Buddy Holly, Richie Valens i Big Bopper, donoseći smrt svima koji su se u njemu našli. Tragedija je bila naročito ironična u Hollyevom slučaju. Upravo se oženio i pošao na turneju da bi se što pre riješio posledica raskida od svog ranijeg menadžera i producenta Normana Pettya.
Turneja je imala problema i prije nesreće – otkazi, loše vrijeme, dugačka putovanja autobusom. Ideja o iznajmljivanju aviona je iskrsla samo zato što je Buddy želio da spava u pravom krevetu i da na vrijeme mijenja svoj prljavi veš. Prvobitno, njegova dva prateća muzičara, od kojih je jedan bio buduća velika zvijezda kantrija Wylon Jennings, su takođe trebali da lete istim avionom, ali su ih od toga odgovorili dvojica nesrećnih putnika Valens i Bopper. Samo što je poletio, avion se strmoglavio u polje zbog lošeg vremena.
Valens je imao 17 godina i upravo je osvjio prvu zlatnu ploču sa kompozicijom „Donna”, što ga je činilo velikom nadom. Big Bopper pravog imena JP Richardson bio je kompozitor i disk džokej koga je smrt stigla prije nego što je kompozicija „Running Bear” dospjela na vrh američke i britanske top liste. Ipak je doživio da vidi kako se njegov hit „Chantilly Lace” uspeo među prvih deset, što ga je i ubijedilo da počne sa koncetnim nastupima.
Ipak, Buddy Holly je bio najveći gubitak. Pošto se rastao sa Cricketsima, počeo je da snima sam. To nije uticalo na njegovu stalnost na top listama. Pošto je uspio sa Bobby Darinovom pjesmom „Early In The Morning” jedna od kompozicija sa istog snimanja „It Doesnt Matter Anymore” postala je izuzetno poznata kao Hollyev najveći hit u Britaniji. Ona je počela i nevjerovatnu seriju posthumnih uspjeha (11 hitova u Britaniji), mada nije bilo slične paralele na američkoj top listi.
Mnoge američke novodošlice poslije tragedije su bile relativno mlake – nekoliko od mekših imena iz prethodnih godina su imali dosta uspjeha, a pridružili su im se podjednako mirni pjevači kao James Darren, Jerry Keller i Bobby Rydell. Bili su tu i nešto interesantniji Freddy Cannon i Neil Sedaka. Sedaka je imao klasično muzičko obrazovanje, ali pošto je napisao „Stupid Cupid” za Connie Francis i sam se oprobao u pop muzici. Radeći u legendarnoj „Kući Bril”, njujorškoj muzičkoj radionici zajedno sa Carol King i Barry Mannom, Sedaka i njegov partner Hawie Greenfield su napisali preko 500 kompozicija. Mnoge od njih je snimio i sam Sedaka, pojavivši se na top listama sa „Oh Carol”, „Breaking Up Is Hard To Do” i još nekoliko njih. Ubrzo poslije toga postao je žrtva bitlmanije, da bi se donekle i povratio sredinom 70ih.
Cannon je bio čvršći roker i poslije „Tallahassee Lassie”, koja je bila njegov prvi hit 1959. godine, proizveo je još 17 u nizu, uključujući i milionski tiraž sa „Abigail Beecher” 1063. godine.
Mnogi od onih koji su imali jedan hit te godine bili su slabije sreće – Frankie Ford, Wilbert Harrison, Phil Phillips i nekoliko instrumentalista kao Dave Cortez i Sandy Nelson stvorili su jedan ili dva manja klasika, ali su imali velike poteškoće da to kasnije ponove. Mnogo trajniji kao instrumentalna grupa su bili Johnny & Hurricanes koji su uspjeh postigli sa „Crossfire” i „Red River Rock”. Njihove formula rocking up-a poznatih kompozicija sa uočljivim zvukom saksofona i orgulja održao ih je na top listama tri godine.
Još jedan izvođač koji je na čudan način uspio da se održi i pored toga što je snimao tzv novelty ploče bio je Rass Bagdasarian, Jermen koji je promijenio ime u David Seville. Eksperimentuišući sa ubrzavanjem traka, prvi uspjeh je postigao sa Witch Doctor, a kasnije je stvorio grupu The Chipmunks. Sa žicom genija Seville je dao imena članovima grupe po rukovodiocima njegove produkcije ploča, što je u velikoj mjeri doprinijelo da proda tri i po miliona Chipmunk pjesama i još nekoliko manjih hitova.
Među novim grupama te godine bili su i Isley Brothers koji su uspjeh započeli sa „Shout”, Impalas čiji je hit bio „Sorry I Ran All The Way Home” i The Crests. Mnogo važniji su bili The Fleetwoods čiji je zvuk bio blisko vezan na harmonije jedne djevojke i dva momka, kao kod Phill Spectorovih Teddy Bearsa. „Come Softly To Me” bio je njihov veliki hit.
Najveća nova stvar u SAD bio je duo Jan & Dean. Pošto je Jan Berry zajedno sa još jednim prijateljem stvorio hit „Jennie Lee” pjesmu o striptizeti, Dean Torrens se vratio iz vojske i odmah mu se pridružio. Time započinje vladavina jedne od najznačajnijih kalifornijskih grupa. Tamošnja klima i atributi surf, djevojke, frizirana kola… dali su inspiraciju za seriju hitova kao što su „Surf City”, „Dead Mans Curve” i „Ride The Wild Surf”. Pojava jedne još poznatije kalifornijske grupe The Beach Boys, omogućila im je da budu popularni do 1966. kada se Jan ozbiljno povrijedio u automobilskoj nesreći. I pored nekoliko pokušaja povratka na scenu stvari se nikako nijesu vratile na one dane kada je bilo „dvije djevojke na jednog momka”.
U crnačkoj muzici, stvari su bile isto tako „mekane” kao i drugdje, preovlađivale su balade koje su na površinu izbacivali svileni glasovi Brook Bentona, Tommy Edwardsa, Dee Clarka i Sammy Turnera. Od njih Turner je bio naročito zanimljiv, sa svojim obradama poznatih kompozicija kao „Always” i „Lavender Blue”. Njegov proizvod je ipak bio ispod onog Lloyda Pricea, koji je prvi put privukao pažnju još 1952. sa originalnom verzijom „Lawdy Miss Clawdy”, koja je kasnije postala Presleyeva klasika. Priceov naredni veliki hit „Saggerlee” pojavio se 1959. godine, ali poslije još dva mala hita, on se vratio R&B-u.
Britanija je nastavila nešto drugačijom stazom, iako su i dalje većina hitova bile obrade američkih uspjeha. I pored toga, Adam Faith i Billy Fury su bili nešto originalniji. Faithovi rani skifl dani su bili zaboravljeni kada je razvio zadivljujuću nazalnu tehniku snimajući sa orkestrom John Barrya koji je jedini posjedovao dozu originalnosti. Ova formula donijela je Faithu 20 hitova, uključujući „What Do You Want”, „Poor Me” i „Someone Elses Baby”. Kasnije je postao glumac, a na kraju i menadžer. Glavna zvijezda mu je bio Leo Sayer.
Furieva pojava koja je odisala seksualnošću i mistično ime donijeli su mu prvu publiku. Neizbježni proces omekšavanja donio je romantičniji materijal, ali je promjena malo uticala na Furievu popularnost sve dok nije stekao oko 20 hitova. Poslije toga slabo zdravlje ga je onemogućilo da posveti više vremena i energije svojoj karijeri, mada su privremene pojave u filmovima održali njegovo ime. Krajem 1981. bio je blizu povratka na liste.
Još jedno veliko ime u Britaniji bili su Emile Ford & The Checkmates. Ford je bio sa Kariba, a specijalizovao se za slušljive obrade starih pjesama. Njegov uticaj je bio relativno mali pošto je početni uspjeh prošao. Nijedan Britanac nije uspio da ostvari uspjeh u Americi, tako da Faith, Fury i Ford nijesu bolje prošli od Clif Richarda ili čak Lonnie Donegana.
Amerika je u tom momentu ionako imala svoje probleme u seriji političkih pokušaja da se industrija očisti od onih koji su sačinjavali krug podmićivanja disk džokeja sa ciljem radijskog favorizovanja određenih kompozicija. Izvjestan broj pionira koji su pomogli da se nova muzika čuje bili su optuženi za mito. Dick Clark je uspio da prođe relativno dobro, ali je zato Alan Freed postao najveća žrtva ovog lova na vještice, što mu je donijelo loše zdravlje koje ga je na kraju odvelo u smrt 1965. godine.

ROCK82